اشاره گردیده است :
(سید احمد شاه پسر کوچک شاه سلطان حسین صفوی پس از قتل پدرش توسط محمود افغان - غلزهی- در کرمان سربه شورش برداشته بود وحکومتی مستقل برپا داشته وبه جنگ با افغانها پرداخت که در این کار گروهی از طوایف مختلف رخشانی به سرکرده گی سردار شهداد خان رخشانی به یاری وی پرداختند وآخر الامر تیره کمبرزهی رخشانی موفق گردیدند اشرف افغان را سربریده وبه در گاه نادر شاه افشار پیشکش نمایند)
رخشانی های سرخس ومشهد از اعقاب سردار عیسی خان رخشانی اند.
چون دولت روسیه نسبت به مسلمانان ظلم وستم فراوانی روا می داشته ٰ؛ لذا پس از درگیری وجنگ پارتی زانی با دولت جبار روسیه با تمامی اعضای طایفه اش وارد خاک ایران گردیدند.و از انجا به خراسان شمالی (مشهد وسرخس )کوچ می نمایند ونیمی از اعضای این گروه به افغانستان مهاجرت می کنند.ولی پس از صلح با دولت مذکور دوباره به روسیه باز می گردند وتنها 100 خانوار آنها در خراسان متفرق می شوند وترجیح می دهند هویت ایرانی خویش را حفظ نمایند.
« شرف» یا «مئیار» رخشانی عبارت است از :
۱ـ پذیرائی و مواظبت از مهمان.
۲ـ امانت داری و درستکاری.
۳ـ در پناه گرفتن هر کسی که تقاضا نماید و محافظت و نگهداری از او تا پای جان .
۴ـ گرفتن بئریا انتقام یعنی خونی در بدل خونی که ریخته شود مگر آنکه خون آشتی را استوار گرداند.
۵ـ پرهیز ازکشتن زن و پسر نابالغ، کولی و کسی که غیر دین باشد ولی با آرامش در همسایگی شان به کار و زنده گی بپردازد.
۶ـ پرهیز از کشتن دشمنی که به زیارت گاهی پناه گزین شده باشد.
۷ـ آمرزیدن دشمن اگر زنی از طایفه او برای آمرزش خواهی آید.
۸ـ آتش بس و آشتی اگر کسی قران بر سرنها ده و میانجی گردد.
۹ـ کشتن زنا کار چون او را زنها رنشاید».
رخشانی های افغانستان زربختی اند وبرخی از آنان که در منطقه نیمروزبه سر می برند به همراه گروهی از پشتون های افغان چون در میان طوایف براهویی زندگی می کنند با زبان براهویی تکلم میکنند.بلوچ های رخشانی و پشتون های نورزی نیزگویش لهجه براهویی را دارند.ولی سایر رخشانی های افغانستان به زبان بلوچی رخشانی تکلم می نمایند.
رخشانی های زابل ومیرجاوه ، زاهدان ، بیرجند ، مشهد، تهران ونوشکی ودالبندین ، از تیره های بادینی وجمال دینی اند واز دو گروه فارسی زبان و بلوچ زبان ،تشکیل شده اند که شجره نامه رخشانی های بادینی به شرح ذیل می باشد.
زوطهماسب ــــ میر زمیر ــــــــ میر قاسم ـــــــ میر نصر الدین(میر حیات خان) ــــــــ میر نور شاه (رخشان) ــــــــ میر بادین ــــــــــ میر سیداد ــــــــ میر کرم شاه ـــــــــــ میر شهبیک ــــــــــ میر هارون ــــــــــ میر حیدر ــــــــــــ میر حسن ــــــــــ
میر مانده ـــــــ میرحمزه(حمزه سیدالشهدا)
جد بزرگ رخشانی ها رخشان نام دارد که طایفه نام خود را منتسب به وی می داند . رخشان صاحب چهارفرزند به نام های بادین ماندا جمال دین و زربخت بوده که این اسماء حالت تغییر یافته اسامی بهاءالدین امام داد ؛جمال الدین و زربخت می باشند که مدلل بر دیرینگی و قدمت زمان حیات آنهاست . هریک از این فرزندان شاخه ای از تیره های طایفه رخشانی را پدید آورده اند که به نام خود آنها نامیده می شود . قسمت اعظم این تیره ها در بلوچستان شرقی (پاکستان)نوشکی و دره رخشان ، خاران(آران) ، دالبندین چاگی ایران خراسان سیستان و بلوچستان قاین زاهدان میرجاوه مکران و افغانستان نیمروز سکونت دارند و تعدادی نیز در کشورهای حوزه خلیج پارس ساکن اند . نکته حائز اهمیت در مورد طایفه رخشانی این مطلب است که در بلوچستان پاکستان فقط دو لهجه زبان بلوچی شاخص و بارز است یکی گویش بلوچی رخشانی و دیگری ، زبان براهویی می باشد و اکثر طوایف بلوچ ضمن آنکه به گویش بلوچی رخشانی تکلم می کنند خود را وابسته به این طایفه می دانند . جماعتی از قبایل بلوچ که تحت عنوان کلی( رند)یاد می شوند طایفه رخشانی و ریگی اند که در زمره ترک کنندگان زمین و دارای اهمیت سیاسی ویژه شناخته می شوند . یک روایت بلوچی میگوید : رخشانی وریگی چوک میر حقیقت خان انت . تیره های مختلف این طایفه در کشورهای ایران و پاکستان ، افغانستان ، سیستان و بلوچستان ،هرمزگان ، فهرج ، کرمان ،بیرجند ، لوتک رخشانی ، تهران ، سرخس زاهدان میرجاوه وترکمنستان زندگی می کنند . تیره های بزرگ این طایفه عبارتند از : رخشانی بادینی (تیره سرداری) رخشانی جمالدینی رخشانی ماندایی رخشانی زربختی تیره های منشعب از چهار تیره بزرگ عبارتند از : جیند زهی؛ فقیرزهی :سیامردزهی:شاهل پور:ملازهی که در میرجاوه ساکن هستند ؛گرگیج ؛جنگی زهی ؛قنبرزهی (کمرزهی)؛ سیاه پاد؛ ازبک زایی بهلولی؛ ماهککی ؛سور؛ کبدانی ؛رحمان زهی ؛بیلر؛ مالکی؛ سیاه چم؛ شهمراد زهی ؛کمالان زهی ؛مسری زهی؛ هولازهی ؛اینگل زهی؛ آزات زهی؛ دشتکانی؛ بلغانی؛ مندوزایی غدایزدایی ؛رحیمان زایی ؛بولا زهی ؛ هوت رخشانی.